ความหมายบทร้อยกรอง พร้อมตัวอย่างบทกลอนร้อยกรอง

บทร้อยกรอง
X
Advertisements

บทความนี้บอกกล่าวเกี่ยวกับความหมายของบทร้อยกรอง ลักษณะความเป็นมา เข้าใจคำประพันธ์ที่อยู่ในตำราฉันทลักษณ์ คุณค่า พร้อมตัวอย่างของบทร้อยกรอง

ความหมายบทร้อยกรอง พร้อมตัวอย่างบทกลอนร้อยกรอง

บทร้อยกรองคือ

บทร้อยกรอง หมายถึง คำประพันธ์ที่แต่งขึ้นโดยมีข้อบังคับหรือฉันทลักษณ์ จำกัดคำและวรรคตอนให้สัมผัส กันไพเราะตามเกณฑ์ที่ได้วางไว้ในฉันทลักษณ์ เช่น กลอนสุภาพ โคลงสี่สุภาพ กาพย์ยานี 11 และ กาพย์ฉบับ 16 ฯลฯ คำว่า “บทร้อยกรอง” มีคำที่ใช้เรียกแตกต่างกันหลายๆ อย่าง เช่น คำประพันธ์คำประพันธ์ ร้อยกรอง กาพย์กลอน กวีนิพนธ์หรือบทกวีซึ่งมีคุณค่าต่อผู้อ่าน

โดยถ้อยคำที่เรียบเรียงให้เป็นระเบียบตามบัญญัติแห่งฉันทลักษณ์โดยมีกำหนดข้อบังคับต่าง ๆ เพื่อให้เกิดความครึกครื้น และมีความไพเราะแตกต่างไปจากถ้อยคำธรรมดา ในการอ่านบทร้อยกรองนั้น เราเรียนกว่า “การอ่านทำนองเสนาะ”

การอ่านทำนองเสนาะคือ วิธีการอ่านออกเสียงอย่างไพเราะตามลีลาของบทร้อยกรองประเภท โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน ( พจนานุกกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 หน้า 528 ) บางคนให้ความหมายว่า การอ่านทำนองเสนาะ คือ การอ่านตามทำนอง ( ทำนอง = ระบบเสียงสูงต่ำ ซึ่งมีจังหวะสั้นยาว ) เพื่อให้เกิดความเสนาะ ( เสนาะ , น่าฟัง , เพราะ , วังเวงใจ )

การอ่านทำนองเสนาะเป็นการอ่านให้คนอื่นฟัง ฉะนั้นทำนองเสนาะต้องอ่านออกเสียง เสียงทำให้เกิดความรู้สึก ทำให้เห็นความงาม เห็นความไพเราะ เห็นภาพพจน์ ผู้ฟังสัมผัสด้วยเสียงจึงจะเข้าถึงรสและความงามของบทร้อยกรองที่เรียนกว่า อ่านแล้วฟังพริ้งเราะเสนาะโสต การอ่านทำนองเสนาะจึงมุ่งให้ผู้ฟังเข้าถึงรสและเห็นความงามของบทร้อยกรอง

คำประพันธ์ที่อยู่ในตำราฉันทลักษณ์ยังมีอีกมาก จำแนกเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ 5 ประเภท คือ

  1. กาพย์ แบ่งเป็น กาพย์ยานี กาพย์ฉบัง กาพย์สุรางคนางค์ กาพย์ขับไม้
  2. กลอน แบ่งเป็น กลอนแปดและกลอนหก ซึ่งจัดเป็นกลอนสุภาพ และยังมีรูปแบบอื่น ๆ ได้อีก คือ ดอกสร้อย สักวา เพลงยาว เสภา นิราศ กลอนบทละคร กลอนเพลงพื้นเมืองและกลอนกลบทต่างๆ
  3. โคลง แบ่งเป็น โคลงสอง โคลงสาม โคลงสี่ ซึ่งอาจแต่งเป็นโคลงสุภาพหรือโคลงดั้นก็ได้ นอกจากเป็นโคลงธรรมดาแล้ว ยังแต่งเป็นโคลงกระท ู้ และโคลงกลอักษรได้อีกหลายแบบ
  4. ฉันท์ แบ่งเป็นหลายชนิดเ ช่น วิชชุมมาลาฉันท์ มาณวกฉันท์ อินทรวิเชียรฉันท์ ภุชงค์ประยาตฉันท์ อีทิสังฉันท์ วสันตดิลกฉันท์ สาลินีฉันท์ ฯลฯ ล้วนแต่มี ชื่อไพเราะๆ ทั้งนั้น
  5. ร่าย แบ่งเป็นร่ายสั้นและร่ายยาว ร่ายสั้นนั้นมีทั้งร่ายสุภาพและร่ายดั้น

คุณค่าของบทร้อยกรอง

  1. ช่วยให้เข้าถึงรสและเห็นความงามของบทร้อยกรองที่อ่าน
  2. ช่วยให้ได้รับความไพเราะและเกิดความซาบซึ้ง
  3. ช่วยให้เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน
  4. ช่วยให้จำบทร้อยกรองได้รวดเร็วและแม่นยำ
  5. ช่วยกล่อมเกลาจิตใจให้เป็นคนอ่อนโยนและเยือกเย็น
  6. ช่วยสืบสานศิลปวัฒนธรรมในการอ่านทำนองเสนาะไว้เป็นมรดกของ

ตัวอย่างบทกลอนร้อยกรอง

บทร้อยกรองคิดให้รอบคอบ

บทร้อยกรองคิดให้รอบคอบ

เป็นคนคิดแล้วจึง เจรจา

อย่ามลนหลับตา แต่ได้

เลือกสรรหมั่นปัญญา ตรองตึก

สติริรอบให้ ถูกแล้วจึงทำ

บทร้อยกรองรักเมืองไทย

บทร้อยกรองรักเมืองไทย

คนไทยนี้ดี เป็นพี่เป็นน้อง

เมืองไทยเมืองทอง เป็นของคนไทย

คนไทยเข้มแข็ง ร่วมแรงร่วมใจ

รักชาติยิ่งงใหญ่ ไทยสามัคคี

ธงไทยไตรรงค์ เป็นธงสามสี

ทั้งสามสิ่งนี้ เป็นที่บูชา

สีแดงคือชาติ สีขาวศาสนา

น้ำเงินงงามตา พระมหากษัติย์ไทย

เรารักเพื่อนบ้าน ไม่รานรุกใคร

เมื่อยามมีภัย ร่วมใจป้องกัน

เรารักท้องถิ่น ทำกินแบ่งปัน

ถิ่นไทยเรานั้น ช่วยกันดูแล

บทร้อยกรองรักษาป่า

บทร้อยกรองรักษาป่า

นกเอ๋ยนกน้อยน้อย บินล่องลอยเป็นสุขศรี

ขนขาวราวสำลี อากาศดีไม่มีภัย

ทุกทิศเจ้าเที่ยวท่อง ฟ้าสสีทองอันสดใส

มีป่าพาสุขใจ มีแต้ไม้มีลำธาร

ผู้คนไม่มมีโรค นับเป็นโชคสุขสำราญ

อากาศไร้พิษสาร สัตว์ชื่นบานดินชื่นใจ

คนสัตว์ได้พึ่งป่า มารักษาป่าไม้ไทย

สิ้นป่าเหมือนสิ้นใจ ช่วยปลูกใหม่ไว้ทดทน

บทร้อยกรองสักวา

บทร้อยกรองสักวา

สักวาหวานอื่นมหมื่นแสนไม่

เหมือนแม้นพจมานที่หวานหอม

กลิ่นประเทียบเปรียบดวงพวง

พะยอมอาจจะน้อมจิตโน้มด้วยโลม

ลมแม้นล้อลามหยามหยาบ

ไม่ปลาบปลื้มดังดูดดื่มบอระเพ็ด

ต้องเข็ดขมผู้ดีไพร่ไม่ประกอบชอบ

อารมณ์ใครฟังลมเมินหน้าระอาเอย

บทร้อยกรองเด็กน้อย

บทร้อยกรองเด็กน้อย

เด็กเอ๋ยเด็กน้อย

ความรู้เรายังด้อยเร่งศึกษา

เมื่อเติบใหญ่เราจะได้มีวิชา

เป็นเครื่องหาเลี้ยงชีพสำหรับตน

ได้ประโยชน์หลายสถานเพราะการเรียน

จงพากเพียรไปเถิดจะเกิดผล

ถึงลำบากตรากตรำก็จำทน

เกิดเป็นคนควรหมั่นขยันเอย

บทร้อยกรองแม่ไก่อยู่ในตระกร้า

บทร้อยกรองแม่ไก่อยู่ในตระกร้า

แม่ไก่อยู่ในตะกร้า ไข่ไข่มาสี่ห้าใบ

อีแม่กาก็มาไล่ อีแม่ไก่ไล่ตีกา

หมาใหญ่ก็ไล่เห่า หมูในเล้าแลดูหมา

ปูแสมแลปูนา กะปูม้าปูทะเล

เต่านาแลเต่าดำ อยู่ในน้ำกะจระเข้

ปลาทุอยู่ทะเล ปลาขี้เหร่ไม่สู้ดี

บทร้อยกรองฝนตกแดดออก

บทร้อยกรองฝนตกแดดออก

ฝนตกแดดออก นกกระจอกแปลกใจ

โผผิดบินไป ไม่รู้หนทาง

ไปพบมะพร้าว นกหนาวครวญคราง

พี่มะพร้าวใจกว้าง ขอพักสักวัน

ฝนตกแดดออก นกกระจอกพักผ่อน

พอหายเหนื่อยอ่อน บินจนผานผัน

ขอบใจพี่มะพร้าว ถึงคราวช่วยกัน

น้ำใจผูกพัน ไม่ลืมบุญคุณ

บทร้อยกรองไก่แจ้

บทร้อยกรองไก่แจ้

ไก่เอ๋ยไก่แจ้

ถึงยามขันขันแซว่กระชั้นเสียง

โก่งงคอเรื่อยร้องซ้องสำเนียง

ฟังเพียงบรรเลงวังเวงดัง

ถ้าตัวเราเหล่านี้หมั่นนึก

ถึงคุณครูผู้ฝึกสอนสั่ง

ไม่มากนักสักวันละสองครั้ง

คงตั้งแต่สุขทุกวันเลย

บทร้อยกรองแมวเหมียว

บทร้อยกรองแมวเหมียว

แมวเอ๋ย แมวเหมียว

รูปร่างประเปรียว เป็นหนักหนา

ร้องงเรียกเหมียวเหมียว ประเดี๋ยวก็มา

เคล้าแข้งเคล้าขา น่าเอ็นดู

รู้จักเอารัก เข้าต่อตั้ง

ค่ำค่ำช้ำนั่ง ระวังหนู

ควรนับว่ามัน กตัญญู

พอดูอย่างงไว้ ใส่ใจเอย

บทร้อยกรองกาดำ

บทร้อยกรองกาดำ

กาเอ๋ยกาดำ

รู้จำรูจักรักเพื่อน

ได้เหยื่อเผื่อแผ่ไม่แชเชือน

รีบเตือนพวกพ้องร้องเรียกมา

เกลื่อนกลุ้มรุมล้อมพร้อมพรัก

น่ารักน้ำใจกระไรหนา

การเผื่อแผ่แน่ะพ่อหนูจงดูกา

มันโอบอารีรักดีนักเอย

ingaplife.com

verse